لەژەهراویكردنی حەب‌‌و جگەرەوە بۆ تەقاندنەوەی گیانداری ئاویی، بەشێكی كەم لەو رێگایانەن كە دەزگای هەواڵگریی ئەمەریكی‌و هاوپەیمانەكانی لەماوەی 50 ساڵدا هەوڵی تیرۆركردنی سەرۆكی پێشووی كوبایان پێداوە، بەڵام سەركەوتوو نەبوون، تا ئەمڕۆ ئەو سەرۆكە بەهۆی نەخۆشییەوە كۆچی دوایی كرد.
فیدڵ كاسترۆ، شۆڕشگێری ناوداری ئەمەریكای لاتین‌و سەرۆكی پێشووی كوبا، بەدرێژایی تەمەنی نەیارێكی سەرسەختی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكابووە، بەو هۆیەشەوە دەزگای هەواڵگری ئەو وڵاتە سەدان جار هەوڵی تیرۆركردنی داوە، یاخود یارمەتی ئەو گروپە كوبیانەی دەرەوەی وڵاتی داوە كە ویستوویانە ئەو كارە بكەن، بەڵام كاسترۆ هاوڕێكەی گیڤارا هەمیشە بەسەلامەتی لەو هەوڵانە ڕزگاری بووە.
فیدڵ كاسترۆ
یەكێك لەنامۆترین هەوڵەكان بۆ تیرۆركردنی كاسترۆ، تەقاندنەوەی ژمارەیەكی زۆر لەگیانداری ئاویی بووە، بەو پێیەی دەزگای هەواڵگری ئەمەریكا (CIA) زانیویەتی سەرۆكەكەی كوبا حەز بە مەلەكردن دەكات لە ئاوە قووڵەكاندا، ژمارەیەكی زۆر لەو گیاندارە ڕەنگاوڕەنگانەیان بۆمبڕێژ كردوە بەو ئامانجەی لەژێر ئاوەكەدا سەرنجی كاسترۆ رابكێشن‌و لەكاتی نزیكبوونەوەیدا پێیدا بتەقێتەوە، بەڵام ئەو هەوڵە سەركەوتوو نەبوو.
فابریك ئیسكالانتی، سەرۆكی پێشووی خزمەتگوزاری نهێنی كوبا كە لەساڵی 1996 خانەنشین كرا، لەكتێبێكدا بەناونیشانی "634 رێگا بۆ كوشتنی كاسترۆ" باس لەهەموو ئەو رێگایانە دەكات كە هەوڵی تیرۆركردنی ئەو سەركردە كوبیەی پێ دراوە، دواترو لەساڵی 2007 ئەو كتێبە بەهەمان ناونیشانەوە كرا بەفیلمێكی دۆكیومێنتاری.
سەرەتای چیرۆكی هەوڵی لەناوبردنی كاسترۆ راستەوخۆ بۆ دوای سەركەوتنی شۆڕشەكەی ساڵی 1959 دێت كە توانییان دەسەڵاتەكەی باتیستا لەناوببەن‌و حكومی كوبا بگرنە دەست.
لەساڵی 1961 گروپێكی مەنفای كوبی كە لەلایەن حكومەتی ئەمەریكاوە پاڵپشتی دەكران، پلانیان دانا بۆ هێنانەخوارەوە كاسترۆ لەدەسەڵات، ئەویش بەتیرۆركردنی كاسترۆو رەئولی برای و چێ گیڤارای هاوڕێی شۆڕشگێڕیان، بەڵام سەركەوتوونەبوون لەهەوڵەكەیاندا.
هەروەها لەو رۆژەی كە لەئەمەریكا جۆن كەنەدی تیرۆركرا لەساڵی 1963، بەهەمان شێوە هەوڵێكی تیرۆركردنی فیدڵ كاسترۆ لەئارادابوو ئەویش لەڕێی قەڵەمێكی ژەهراوییەوە.
یەكێكی دیكە لەهەوڵەكان بۆ تیرۆری كاسترۆ، ژەهراویكردنی جگەرە بوو. ئەو كە زۆرینەی جار بە جگەرە چروتەكەیەوە دەردەكەوت، جگەرەیەكی تایبەتی بۆ دروستكرا كە بەماددەی بۆتولینیوم ژەهراوی كرابوو، بەڵام ئەو جگەرەیە هەرگیز نەگەیشتە دەستی‌و دواجار لەساڵی 1985 وازی لەكێشانی جگەرە هێنا.
فیدڵ كاسترۆو جیڤارا 1959
رێگایەكی دیكە كە هەواڵگری ئەمەریكی تێیدا شكستی هێنا بۆ تیرۆری ئەو سەركردە كوبییە لەڕێی ژنێكی خۆشەویستی كاسترۆوە بوو. سی ئای ئەی حەبی ژەهراوی دابەوژنەو ئەویش لەناو خواردنەكەیدا شاردییەوە، بەڵام كاسترۆ زوو پێی زانی‌و لەو كاتەشدا دەمانچەكی دا بە ژنەكە تا لەو ڕێگایەوە كارەكەی تەواو بكات، بەڵام ژنەكە وتویەتی "ناتوانم ئەوە بكەم، فیدڵ".
هەوڵەكانی ئەمەریكا بۆ تیرۆركردنی كاسترۆ كە وەك "دڕكێك لەچاوی ئەمەریكا" وەسف دەكرا تا ئەم ساڵانەی دواییش بەردەوام بوون.
كاتێك كاسترۆ سەردانی وڵاتی پەنەمای كردو لەوێ وتاری پێشكەش كرد، لەژێر سەكۆی وتارەكەیدا 90 كیلۆ مادەی تەقەمەنی دانرابوو، بەڵام پێش ئەوەی كاسترۆ بگاتە شوێنەكە تیمە ئەمنییەكەی پێیان زانی‌و پوچەڵیان كردەوە.
مێژووی ململانێی دەسەڵاتەكەی كاسترۆو حكومەتە یەك لەدوای یەكەكانی ئەمەریكا بۆ سەرەتای سەركەوتنی شۆڕشەكەی كاسترۆو ملنەدان بۆ داواكارییەكانی واشنتۆن دەگەڕێتەوەو لە"قەیرانی موشەكەكانی كوبا"دا گەیشتە لوتكە.
لەمانگی ئۆكتۆبەری ساڵی 1962 و لەترۆپكی شەڕی ساردی نێوان ئەمەریكاو یەكێتی سۆڤیەت، دوای ئەوەی چەند جارێك ئەمەریكا هەوڵی داگیركردنی كوبای دابوو، مۆسكۆ كە هاوپەیمانی كوبابوو، چەند كڵاوەیەكی موشەكی ئەتۆمی لەناو خاكی كوبادا جێگیركرد، ئەوەش بەو مانایە دەهات كە هاڤانا لەكاتی هەر هێرشێكی ئەمەریكادا دەیتوانی ناوچەیەكی بەرفراوانی خاكی ئەمەریكا بكاتە ئامانج.
کاسترۆ و سەرۆکی یەکێتی سۆڤیەت، نیکیتا خرۆشۆف، مۆسکۆ 1963
ئەو قەیرانە كە ماوەی 13 رۆژی خایاندو بە"قەیرانی موشەكەكانی كوبا" یاخود "قەیرانی كاریبی" ناسرا، بەوە كۆتایی هات كە یەكێتی سۆڤیەت موشەكەكانی لەخاكی كوبادا بكشێنیتەوەو لەبەرامبەریشدا ئەمەریكا دەستبەرداری هەر هەوڵێك بێت بۆ داگیركردنی ئەو وڵاتە.
فیدڵ كاسترۆ ئەمڕۆ لەتەمەنی 90 ساڵیدا لەهاڤانای پایتەختی كوبا كۆچی دوایی كرد، ئەوەش دوای ئەوەی 49 ساڵ وەك سەرۆكی ئەو وڵاتە لەنێوان ساڵەكانی 1959-2008 دەستبەكاربووەو دوای ئەویش براكەی دەسەڵاتی گرتە دەست.
xendan
تعليقات
إرسال تعليق